Lễ kỷ niệm 75 năm thành lập Tu đoàn Tông Đồ Donum Dei

Bài giảng của Đức cha Giuse Bùi Công Trác 07/8/2025

Kính thưa anh chị em,

Trong dịp kỷ niệm 75 năm ngày thành lập Tu đoàn Tông Đồ Donum Dei – Hồng Ân Thiên Chúa, chúng ta cùng với quý sơ và cộng đoàn dâng lời tạ ơn Thiên Chúa, tri ân các bậc tiền nhân, nhất là những người đã sáng lập và góp phần giúp cho Tu đoàn phát triển đến ngày hôm nay.

Chúng ta cũng hiệp lời cầu nguyện cho quý sơ tiếp tục trở nên chứng nhân giữa lòng đời, noi gương tiền nhân, những người đã đặt nền móng cho Tu đoàn.

Trong tâm tình ấy, con xin phép thay lời cho quý sơ để giới thiệu đôi nét về Tu đoàn, nhằm giúp cộng đoàn hiểu rõ hơn về hoạt động và sứ mạng của Tu đoàn tông đồ Donum Dei. Nhờ đó, chúng ta có thể tiếp tục cùng nhau góp phần vào công cuộc loan báo Tin Mừng và phục vụ trong Giáo hội, đặc biệt là tại giáo phận của chúng ta.

Thưa cộng đoàn,

Thông thường, nhiều người trong chúng ta ít có dịp được biết rõ về Tu đoàn. Và khi nghe đến từ “Tu đoàn”, người ta dễ nhớ đến “nước hằng sống” – chứ những từ khác, thường thì không được biết đến. Một các tự nhiên, “Nước Hằng Sống” trở thành ‘thương hiệu’, đặc biệt tại Chí Hòa. Nhắc đến “nước hằng sống”, người ta nghĩ ngay đến các sơ phục vụ tại nhà hàng, và nhiều nơi khác. Còn khi nói đến Tu đoàn Tông Đồ Donum Dei, thì không phải ai cũng biết rõ.

Tên gọi “Donum Dei” tiếng Latinh, có nghĩa là “Hồng Ân Thiên Chúa”.

Đây không chỉ là một danh xưng, mà là một lời nhắc nhở chúng ta về tình yêu nhưng không mà Thiên Chúa ban tặng. Đó là Hồng Ân lớn lao nhất: “Thiên Chúa yêu thế gian đến nỗi đã ban Con Một, để ai tin vào Người thì không phải hư mất, nhưng được sống muôn đời.” (Ga 3,16)

Nhưng không chỉ dừng lại ở danh xưng, mỗi thành viên trong Tu đoàn được mời gọi trở nên chính là “hồng ân” mà Thiên Chúa trao ban cho người khác. Hồng ân ấy được trao ban không phải bằng lời nói suông, mà qua lao động hằng ngày, qua những công việc và bổn phận rất đỗi âm thầm, bình thường.

Chính vì thế, Tu đoàn Tông Đồ Donum Dei còn được gọi là Nữ Lao Động Thừa Sai Đức Mẹ Vô Nhiễm. Các sơ là những người sống đời lao động phục vụ giữa dòng đời, noi gương Đức Trinh Nữ Maria Vô Nhiễm Nguyên Tội. Đức Mẹ là mẫu gương nên thánh, và cũng là lời mời gọi mỗi người chúng ta sống thánh thiện và mời gọi mọi người nên Thánh.

Đó là điều đầu tiên con xin chia sẻ về tên gọi và sứ mạng.

Thứ hai, trong dịp đặc biệt này, chắc chắn quý sơ đang tha thiết mời gọi tất cả chúng ta cùng dâng lời tạ ơn. Tạ ơn Thiên Chúa vì ơn gọi và hành trình của Tu đoàn, tạ ơn vì biết bao tâm hồn đã âm thầm phục vụ và hy sinh trong thinh lặng, tạ ơn vì những hồng ân lớn lao Thiên Chúa đã tuôn đổ suốt 75 năm qua.

Không tạ ơn sao được, khi mà từ một sáng kiến nhỏ bé của một linh mục người Pháp – Cha Marcel Roussel – Tu đoàn Tông Đồ Donum Dei đã được thành lập vào ngày 11 tháng 2 năm 1950, tức là cách đây đúng 75 năm. Và mới 75 năm thành lập, Tu đoàn Tông Đồ Donum Dei đã hiện diện tại 18 quốc gia, trải rộng trên cả 5 châu lục. Đó không phải là một phép lạ sao?

Điều này không chỉ là con số, mà còn là dấu chỉ cho thấy đó là điều được Thiên Chúa chúc phúc.

Tạ ơn Chúa!

Đó cũng chính là điều mà chúng ta vừa nghe trong lời Chúa. Chẳng hạn, trong sách Huấn Ca nói: 

“Hãy chúc tụng Thiên Chúa, nguồn cội mọi loài, Đấng đã làm nên những điều vĩ đại khắp nơi.”

Vâng, Thiên Chúa vẫn đang làm những điều vĩ đại, ngay giữa lòng Tu đoàn Donum Dei,

ngay trong đời sống âm thầm nhưng trọn vẹn của từng thành viên.

Thực sự, nếu nhìn bằng đôi mắt Đức Tin, chúng ta sẽ nhận ra bàn tay Thiên Chúa đang âm thầm hoạt động, và đang chúc phúc cho hành trình của Tu đoàn suốt 75 năm qua.

Ơn gọi của Tu đoàn Donum Dei, đặc biệt tại Việt Nam, là một dấu chỉ rõ ràng cho điều đó.

Chúng ta biết, các nhà truyền giáo của quý sơ đã đặt chân đến Việt Nam vào năm 1963, tức là chỉ 13 năm sau khi Tu đoàn được thành lập. Từ đó, sự hiện diện không ngừng được lan rộng tới các châu lục khác, và ngày hôm nay, Tu đoàn đã hiện diện khắp 5 châu với 18 quốc gia.

Trước thực tế ấy, chúng ta không thể không cảm tạ Thiên Chúa, và cũng không thể không cảm ơn quý sơ.

Con xin thay lời cho Đức Tổng Giám mục Giuse, thay lời cho toàn thể Tổng Giáo phận, và thay lời cho Giáo hội, chân thành cảm ơn quý sơ trong Tu đoàn Donum Dei vì sự hiện diện, vì đời sống thánh hiến, và vì sự phục vụ âm thầm nhưng đầy yêu thương, mang lại nhiều ơn ích cho Giáo Hội hoàn vũ, cho Tổng Giáo phận chúng ta.

Lúc nãy, chúng ta đã nghe các sơ chia sẻ một chút về lịch sử hình thành Tu đoàn.Tuy nhiên, có lẽ không phải ai cũng nhớ rõ. Nhưng có một điều rất quan trọng, đó là đặc sủng truyền giáo của Tu đoàn, được đặt nền tảng trên trình thuật Tin Mừng Gioan, chương 4, câu 5 đến 42.

Trình thuật kể lại cuộc đối thoại giữa Chúa Giêsu và một người phụ nữ Samaria bên bờ giếng Gia-cóp. Câu Lời Chúa mà Tu đoàn luôn ghi nhớ và chọn lựa, đó là: “Hãy cho tôi uống!”

Lời Chúa Giêsu nói với người phụ nữ Samaria năm xưa, vẫn vang vọng cho đến hôm nay.

“Nếu chị nhận ra ân huệ của Thiên Chúa, và ai là người đang nói với chị: ‘Hãy cho tôi uống’, thì chính chị đã xin, và người ấy đã ban cho chị nước hằng sống.”

Trong trình thuật này, cụm từ “nước hằng sống” được nhấn mạnh đặc biệt, và cũng là lý do tại sao mà quý sơ trong Tu đoàn Donum Dei đã chọn lựa như là “thương hiệu” của mình. Tất cả những điều ấy nhằm nhắc nhở quý sơ rằng đời sống và sứ vụ của mình phải luôn bắt nguồn từ chính nguồn nước hằng sống— là Chúa Giêsu Kitô, Chúa chúng ta.

Quý sơ không chỉ là người kín múc nguồn nước ấy, mà còn được mời gọi trở nên máng thông ơn thiêng liêng, để chuyển trao dòng nước hằng sống ấy đến cho những người khác.

Đó chính là linh đạo, là đặc sủng truyền giáo của quý sơ Donum Dei. Linh đạo ấy cũng luôn nhắc chúng ta rằng: nguồn nước hằng sống không bao giờ cạn, tuôn trào từ trái tim bị đâm thâu của Chúa Giêsu trên thập giá. Mỗi thành viên của Tu Đoàn phải bám chặt vào đó. Để làm gì? Để quí sơ được biến đổi và được sai đi. Sứ vụ của mỗi thành viên tu đoàn là đưa dẫn mọi người đến với Nguồn Nước Hằng Sống ấy.

Thành viên trong tu đoàn phải là người phụ nữ Samari, như ngày xưa bên bờ giếng Gia-cob. Phải là người được sai đi và rao truyền Đấng ban nguồn nước không bao giờ khô cạn. Đó là đặc sủng truyền giáo của tu đoàn tông đồ Donum Dei.

Một điểm khác nữa trong các thành viên tu đoàn là mỗi người phải là tông đồ của Đức Trinh Nữ Vô Nhiễm, phải là tông đồ của Đức Mẹ. Và đó là lý do tại sao hôm nay tu đoàn chọn bài đọc này để tạ ơn Thiên Chúa, muốn mượn lời của Đức Mẹ trong bài Magnificat để ngợi khen Ngài:

“Linh hồn tôi ngợi khen Thiên Chúa, thần trí tôi hớn hở vui mừng vì Thiên Chúa, Đấng cứu độ tôi.”

Mỗi thành viên trong tu đoàn phải ra sức cổ võ lòng tôn sùng Đức Trinh Nữ Maria Vô Nhiễm, và luôn bắt chước noi gương Đức Mẹ trên đường nên Thánh.

(Lúc nãy con có hỏi các sơ: Thấy các sơ mặc áo trắng, thắt lưng xanh giống Đức Mẹ mà? – Các sơ nói nếu mặc vậy, mọi người sẽ thấy: sao mà nhiều Đức Mẹ vậy!)

Điều đó cho thấy,  mọi thành viên trong tu đoàn, phải là tông đồ của Đức Trinh Nữ Maria Vô Nhiễm.

Một điểm khác mà chúng ta thấy trong tu đoàn là noi gương Thánh nữ Têrêsa Hài Đồng Giêsu trong “nẻo đường thơ ấu thiêng liêng”. Thánh nữ Têrêsa Hài Đồng Giêsu, chắc hẳn nhiều người trong chúng ta đều biết, chỉ là một nữ tu khiêm hạ, sống ẩn mình trong bốn bức tường của đan viện kín, không đi đâu xa. Nhưng ngài đã làm tất cả mọi công việc và bổn phận thường ngày với lòng yêu mến Chúa sâu đậm.

Các sơ trong tu đoàn cũng vậy, nhưng khác ở chỗ không ở trong bốn bức tường của đan viện kín, mà sống giữa đời. Các sơ làm tất cả những công việc bình thường, những bổn phận được trao phó — ngay cả những việc như phục vụ nhà hàng, chăm lo cho người khác — vẫn luôn giữ tâm tình theo “nẻo đường thơ ấu thiêng liêng”, phó thác mọi sự trong tay Chúa quan phòng. Làm vì tình yêu lớn lao, với lòng khiêm nhường, với sự cố gắng chu toàn bổn phận, Thánh ý  Chúa trong những công việc được trao phó. Và đó chính là linh đạo, là nét đẹp của tu đoàn, của các sơ, lan tỏa Nước Hằng Sống, giúp mọi người nhận ra khuôn mặt của Đức Kitô — Đấng ban nguồn sức sống cho chúng ta.

Cũng có nhiều câu chuyện về Thánh nữ Têrêsa Hài Đồng Giêsu cho chúng ta thấy. Có lần, thánh nữ kể lại trong quyển Tự thuật – Chuyện một tâm hồn: Vào một ngày Chúa Nhật, không biết vì sao hôm đó bố lại lo sửa chữa một thứ gì đó. Bố trèo thang, bố sửa cái gì đó… Têrêsa đứng đằng xa nhìn và nghĩ: “Bố mình giỏi lắm, cái gì cũng biết.” Ngài còn viết rằng: “Nếu được quyền bầu chọn, con sẽ bầu cho bố làm hoàng đế nước Pháp.” Có nghĩa là, trong mắt ngài, người cha thật giỏi, cái gì cũng biết, cái gì cũng hay, và tất cả đều tuyệt vời. Têresa đứng nhìn xa xa.

Nhìn thích lắm: bố làm việc trên cao, nhìn xuống thấy con; còn con đứng dưới này, ngước lên nhìn bố làm việc. Hai bố con gặp nhau trong tình yêu thương.

Bố thì nghĩ thầm trong lòng: “Được rồi, con cứ đứng yên đó nhé.”

Nhưng câu chuyện kể rằng, Têrêsa lại muốn đến giúp bố, bởi ngài nghĩ: “Bố làm việc trên cao thế kia, nguy hiểm lắm.” Vậy bây giờ, mình phải làm gì để giúp bố? Nghĩ thế, Têrêsa liền tiến lại gần, với ý định giữ chân thang để bố đứng cho vững, với tấm lòng đơn sơ của một đứa bé.

Nhưng bố thì lại lo: “Nó đứng xa thì không sao, bây giờ nó lại lon ton lại gần, lỡ mình té thì đè lên nó, bẹp chết mất.”

Bố nói: “Này con, đứng lại đi… đứng yên đó. Nếu bố ngã thì con chết mất.”

Têrêsa chạnh lòng, trong câu chuyện này. Ngài thật lòng muốn giúp bố, mà bố lại không chịu hiểu. Têrêsa tự nhủ: “kệ!”, rồi bám chặt vào chân thang và nghĩ thầm: “Bố ngã, con cũng ngã theo.”

Câu chuyện phần nào giúp chúng ta hiểu được linh đạo của Thánh nữ Têrêsa Hài Đồng Giêsu, và đồng thời hiểu tinh thần truyền giáo của quý sơ hôm nay, nhân dịp kỷ niệm 75 năm.

Trong câu chuyện, bố của Têrêsa thì sợ — sợ mình ngã, đè con — nhưng cũng vui, bởi vì khám phá ra đứa con của mình muốn giúp mình.

Đó là một câu chuyện thiêng liêng. Thiên Chúa cũng giống như người cha đang làm việc…

Quả thật, thật vui khi chúng ta cộng tác với Ngài bằng tất cả những khả năng nhỏ bé của mình. Khi chúng ta cộng tác, tức khắc phép lạ xảy ra. Và rất nhiều lần, trong Tin Mừng cũng nói với chúng ta về điều ấy.

Chẳng hạn, như phép lạ hóa bánh ra nhiều cũng được xảy ra nhờ vào mấy chiếc bánh nhỏ và vài con cá nhỏ. Phép lạ xảy ra thật. Người ta vẫn nói: “Ở đâu có tình yêu, ở đó có phép lạ.”

Thánh Têrêsa Hài Đồng Giêsu giúp chúng ta hiểu rằng nẻo đường thơ ấu thiêng liêng là con đường của một đứa con, phó thác hoàn toàn vào Cha mình. Nhưng không phải vì vậy mà không làm gì, mà là làm theo khả năng có thể của mình, rồi phó thác tất cả cho Chúa.

Các sơ trong tu đoàn sống theo linh đạo này, nên nhiều người, nếu ai có lòng yêu kính Thánh nữ Têrêsa, muốn bắt chước Đức Mẹ, thì hãy vào trong dòng này mà tu.

Giới thiệu như vậy để chúng ta hiểu, và đó cũng là lý do tại sao, chỉ trong 75 năm — một khoảng thời gian không dài — mà quý sơ  đã thành lập cộng đoàn ở nhiều nơi. Hiện nay đã có mặt tại 18 quốc gia trên năm châu, điều đó không phải dễ dàng đâu. Nhưng chính điều này cho thấy phép lạ Chúa đã làm, và vẫn đang tiếp tục làm.

Nếu quý sơ thực hiện và sống đúng như thế, theo linh đạo và đặc sủng truyền giáo của tu đoàn, chắc chắn sẽ đem lại nhiều ơn ích hoán cải cho các linh hồn.

75 năm Tu đoàn thành lập

Nên hồng ân ơn thánh ca khen

Đấng sáng lập: cha Marcel

Thừa sai Đức Mẹ, như men giữa đời.

Nữ lao động sáng ngời thương xót

Chỉ vì yêu hiến trót thân mình

Sống tinh thần dòng Cát Minh

Theo gương chị Thánh hết tình lo toan

18 nước Tu đoàn có mặt

Nữ thừa sai ở khắp năm châu

Dù cho bất cứ nơi đâu

Suối nguồn hằng sống đẹp màu chứng nhân.

Noi gương Mẹ, xin vâng đến chết

Sống khó nghèo, trinh khiết, vâng lời

Tâm hồn luôn hướng lên trời

Chỉ vì Danh Chúa đời đời hiển vinh.

Đường thơ ấu tận tình con bước

Chỉ vì yêu sau trước một lần

Tu đoàn ngày một thêm đông

Miệt mài truyền giáo cánh đồng bao la.

Tu đoàn năm 63 hiện diện

Nhờ đức cố tổng Nguyễn Văn Bình

Hôm nay kỷ niệm ân tình

Công lao các đấng hi sinh ngày này

Mừng kỷ niệm, con rày đoan lứa

Sống mỗi ngày chan chứa hồng ân

“Nước Hằng Sống” – ơn Thánh Thần

Nẻo đường nên thánh, chứng nhân Tin Mừng.

Đây là món quà  gửi đến cho quý sơ, để nhắc chúng ta sống kết hợp với Thiên Chúa. Và chúng ta nhìn với con mắt Đức Tin, thì chúng ta sẽ thấy có biết bao nhiêu ân huệ Chúa đã trao ban cho chúng ta,

Cùng với của lễ dâng trên bàn thờ, một lần nữa, chúng ta dâng hồn xác chúng ta, tu đoàn chúng ta, những ước vọng của chúng ta, và công việc phục vụ của chúng ta trong tương lai, trong tay Chúa,

Giống như thánh nữ Têresa Hài Đồng Giêsu, phó thác trong tay Chúa vì tình yêu thương, còn mọi sự Chúa sẽ làm, và phép lạ sẽ xảy ra.